Dit boek is het resultaat van aggregatie van kennis in het hoofd van de auteur, Victor Onrust. De waarheidsstatus van die kennis is, zoals in hoofdstuk 2 duidelijk is geworden afhankelijk van het standpunt van de auteur en zijn intellectuele en maatschappelijke mogelijkheden. Kennis van maatschappij en de menselijke hoedanigheid is een vorm van (collectieve) zelfreflectie en de maatschappelijke werkelijkheid is voortdurend aan verandering onderhevig. De productie van deze waarheid vindt plaats vanuit en wordt mogelijk vanuit een machtspositie. In dit geval een vrij machteloze maar wel onafhankelijke oppositie. Uiteindelijk is het aan de lezer om zich te laten overtuigen van de juistheid van wat hier geschreven is.

Dit boek heeft niets te maken met het privéleven van de auteur; een belangrijke reden om deze auteur Victor Onrust te noemen. Daar zijn hoofd slechts een plaats van samenkomst van veel andere kennis is, is aandacht voor de auteur van ondergeschikt belang. Geen foto en geen vermelding op de omslag. Een verdere uitleg daarover in Bestaat Victor Onrust? Veel hoofdstukken zijn gebaseerd op publicaties in Wat te DOEN.

De uitgave van dit boek is gefinancierd door ANBI stichting Het Vrije Westen onder de naam Second Foundation. De opbrengsten van het boek komen aan de stichting ten goede. Auteur en andere betrokkenen bij de productie ontvangen geen betaling.

–:–:–:–

Dit boek is een samenstel en voortzetting van de inzichten van anderen, maar het is geen wetenschappelijk verantwoorde behandeling van de betreffende denkers. De interpretaties en aanpassingen komen voor rekening van de auteur. Naast leesbaarheid is dit een belangrijke reden om in plaats van voetnoten en een lijst van gebruikte bronnen in deze verantwoording belangrijke auteurs en hun inzichten en werken kort op te sommen. Van sommige auteurs is kennis genomen via secundaire tekst(en). Als de lezer dit boek als moeilijk kwalificeert is de waarschuwing op zijn plaats dat veel van deze bronnen nog wat lastiger te lezen zijn. De lijst is op alfabetische volgorde van de primaire auteur. Deze lijst zal ook te vinden zijn op https://2fd.eu/mvdw/links, waar de links te gebruiken zijn. Naast filosofische, geschiedkundige en wetenschappelijke werken zijn ook romans en films een belangrijke bron van kennis, of misschien beter: inzicht.

• Isaac Asimov

Met de Foundation series, in het bijzonder de eerste drie delen, laat A de geschiedenis als het vormende proces van de maatschappij zien, waarbij een groep geleerden door toepassing van “psychohistory”, een soort geavanceerde economische/sociologische wetenschap het verloop van de geschiedenis tracht te beïnvloeden. Hun inspanning wordt samengebracht in de Radiant.

In zijn Robot series brengt hij de morele problemen in de omgang tussen mensen en steeds geavanceerdere (uiteindelijk humanoïde) robots in kaart. Tevens worden gevolgen voor de menselijke conditie van extreme automatisering getoond.

Second Foundation (1953, foundation)
The Naked Sun (1957, robot)

• Louis Althusser
  • De geschiedenisals proces zonder subject (en daarmee zonder einddoel);
  • anti-humanisme: de maatschappij is geen verzameling individuen;
  • ideologie: de maatschappelijke constructie van het subject.

 

Antwoord aan John Lewis (vert, 1974)
On Ideology (vert, 1971, 2008, Verso, London)
Althusser’s Marxism – Alex Callinicos (1976, Pluto Press, London)
Althusser and His Contemporaries – Warren Montag (2013, Duke, London)

• Daniel Dennett
  • Het bewustzijnverklaard als virtueel centrum van in concurrentie rondcirkelende gedachten;
  • de vrije wil: instrument van het bewustzijndat met beperkte kennis beslissingen neemt;
  • denken, taal en morele waarden als evolutionair proces
  • functie en werking van religie.

Consciousness Explained (1991, Penguin edition 1993)
Breaking the Spell: Religion as a Natural Phenomenon (2006, Penguin edition 2007)

• Michel Foucault

De productie door de instituties van het “vrije individu”, gevangen in het eigen hoofd; de ontwikkeling van het rechtssysteem vanaf 1750

How to Read Foucault’s Discipline and Punish – Anne Schwan & Stephen Shapiro (2011, Pluto Press, London)

• Francis Fukuyama

Analytische historische beschouwing van de ontwikkeling van staat en staatsinrichting en de militaire en natuurlijke krachten die die beïnvloeden. Vanaf China 1750 v.Chr.tot na WO II

The Origins of Political Order
Political Order and Political Decay

• Antonio Gramsci

The Gramscian Moment, Peter D Thomas, (Brill) Leiden 2009
zie ook: Gramsci, een anti-revolutionaire marxist

• Jonah Goldberg

Zwaar gedocumenteerde historische beschrijving van fascisme en nazisme en overeenkomst en invloed daarvan op het beleid van veel presidenten van de Verenigde Staten vanaf WO I tot heden. In de geest van Jacques de Kadt’s Het fascisme en de nieuwe vrijheid (1939). Het is misschien beter om de modernere vormen totalitair te noemen. Sluit aan op Christopher Lasch.

Liberal FASCISM, 2008

• Michel Houellebecq

De principiële ongeschiktheid van de moderne mens om zich emotioneel in grotere of zelfs maar kleinere verbanden te binden. Het failliet van de (sub)culturele identiteit.

Elementaire Deeltjes, 1998
Mogelijkheid van een Eiland, 2005
Onderworpen, 2015
Serotonine, 2019     alle vertalingen Martin de Haan

• Christopher Lasch

Vroege kritiek van de ontwikkeling van de persoonlijkheid, de persoonlijke levenssfeer, en de ondergang van de democratie in de US. Veel aandacht voor de toenemende rol van onderwijs en professionals in gezin en opvoeding en het verdwijnen van menselijke groepen en de daarbij behorende identiteit.

The Culture of Narcissism (1979)
The Revolt of the Elites (1994)

• Frédéric Lordon

Uitgebreide analyse van de postmoderne wijze van disciplinering werknemers in organisaties. Gebaseerd op Marx en Spinoza.

Willing Slaves of Capital (2014)

• Niklas Luhmann

De maatschappij is een evoluerend geheel van intern gespecialiseerde functionele systemen, die, zoals alle systemen hun eigen voortbestaan en afgrenzing in stand houdend. De mens is het samenstel van de rollen die hij in de diverse systemen vervult. Ter voorkoming is in dit boek “instituties” gebruikt hoewel dat niet gelijk is aan functionele systemen.

Einführung in die Theorie der Gesellschaft (1996, ed 2008)

• Karl Marx
  • Het kapitalismeis een sociale verhouding.
  • Stelling XI: Filosofen hebben tot nu slechts geprobeerd de wereld te begrijpen. Het komt er op aan die te veranderen. (VO: Dat blijkt niet de taak van filosofen)

Das Kapital 1 (1867)
11 stellingen over Feuerbach (1845)

• Robert Musil

Hoe “streams of consciousness” door en tussen personen meanderen en dan soms – vaak ongewild – daden worden. In het Wenen vlak voor de Eerste Wereldoorlog.

• De man zonder eigenschappen (1932-1942)

Ulrich is de “man zonder eigenschappen”, waarbij eigenschappen misschien beter vertaald kan worden met principe’s of waarden. Dat wordt hij na dit citaat:

Toen hij de top van zijn streven een belangrijk man te worden misschien iets dichterbij voelde komen, werd hij van daaraf begroet door het geniale renpaard dat hem voor was geweest.

• George Orwell

Roman die de moderne totalitaire staat beschrijft.

1984 (1949)

• Benedictus de Spinoza

Spinoza is de schepper (“vader”) van het moderne materialisme en volgens velen de grondlegger van de Verlichting. Het serieus bestuderen van Spinoza is een dagtaak.

Benedictus de Spinoza is het blog van de helaas overleden Stan Verdult die zo ongeveer alles wat er over Spinoza verscheen volgde en waar interessante discussies plaatsvonden.

The New Spinoza Editors Warren Montag and Ted Stolze, 1997

• Godfrey Reggio/Philip Glass

De mens als mier, de maatschappij als machine.

Koyaanisqatsi (film, 1982)

De mens als machine

Visitors (film, 2013)